其二
0字 下载全书
山中人兮欲归,云冥冥兮雨霏霏。
水惊波兮翠菅靡,白鹭忽兮翻飞,
君不可兮褰衣。
山万重兮一云,混天地兮不分。
树晻暧兮氛氲,猿不见兮空闻。
忽山西兮夕阳,见东皋兮远村。
平芜绿兮千里,眇惆怅兮思君。
【注】
山中人: 《楚辞》:“山中人兮芳杜若。”
冥冥: 《楚辞》:“云冥冥而暗前山。”
霏霏: 何逊诗:“霏霏入窗雨,冥冥暗床尘。”
翠菅: 成按:杨升庵《外集》云:“水葱生水中,如葱而中空,又名翠菅。王维诗‘水惊波兮翠菅靡’是也。”检群书,无有名水葱为翠菅者。《说文》云:“菅,茅也。”翠菅即是青茅。“翠菅靡”与“水惊波”对列,皆承上“雨霏霏”而言,非谓翠菅因惊波而靡也。杨氏混为一意,造此臆说,不足凭矣。
晻暧: 《玉篇》:“晻暧,暗貌。”
氛氲: 谢惠连《雪赋》:“氛氲萧索。”李善注:“氛氲,盛貌。” [1]
夕阳: 成按:《宋景文笔记》云“莒公谓后人用夕阳为斜日者为误”,盖据《尔雅》“山西为夕阳”之说也。然古人往往有二物共一名者。郑人谓玉之未理者曰“璞”,周人谓鼠之未腊者亦曰“璞”。毛公谓芦之初生者曰“鵻”,谓鸟之名夫不者亦曰“鵻”。载籍之中往往多有。洎考刘越石《赠卢谌》诗有“夕阳忽西流”之句,则晋人已用之矣,安得执彼为是指此为非也。
东皋: 阮籍《奏记》:“方将耕于东皋之阳。”张铣注:“泽畔曰皋。”潘岳《秋兴赋》:“耕东皋之沃壤兮。”李善注:“水田曰皋。”
平芜: 江淹《四时赋》:“平芜际海,千里飞鸟。”
[1] 按,此条李善注实为李善引《楚辞》王逸注。