- 读书 >
- 太平广记 - (宋)李昉、扈蒙、徐铉等 >
- 气义 >
- 气义二
廖有方
廖有方,元和乙未岁,下第游蜀。至宝鸡西,适公馆。忽闻呻吟之声。潜听而微惙也。乃于间室之内,见一贫病儿郎。问其疾苦行止,强而对曰:“辛勤数举,未偶知音。眄睐叩头,久而复语。唯以残骸相托。”余不能言。拟求救疗,是人俄忽而逝。遂贱鬻所乘鞍马于村豪,备棺瘗之,恨不知其姓字。苟为金门同人,临歧凄断。复为铭曰:“嗟君殁世委空囊,几度劳心翰墨场。半面为君申一恸,不知何处是家乡。”后廖君自西蜀回,取东川路,至灵龛驿。驿将迎归私第。及见其妻,素衣,再拜呜咽,情不可任,徘徊设辞,有同亲懿。淹留半月,仆马皆饫。掇熊虎之珍,极賔主之分。有方不测何缘,悚惕尤甚。临别,其妻又悲啼,赠赆缯锦一驮,其价值数百千。驿将曰:“郎君今春所葬胡绾秀才,即某妻室之季兄也。”始知亡者姓字。复叙平生之吊,所遗物终不纳焉。少妇及夫,坚意拜上。有方又曰:“仆为男子,粗察古今。偶然葬一同流,不可当兹厚惠。”遂促辔而前,驿将奔骑而送。复逾一驿,尚未分离。廖君不顾其物,驿将执袂。各恨东西,物乃弃于林野。乡老以义事申州。州将以表奏朝廷。文武宰寮,愿识有方,共为导引。明年,李逢吉知举,有方及第,改名游卿,声动华夷,皇唐之义士也。其主驿戴克勤,堂帖本道节度,甄升至于极职。克勤名义,与廖君同远矣。(出《云溪友议》)
【译文】
廖有方在元和乙未年参加科举考试没有被录取去蜀郡游玩,走到宝鸡的西面,住在旅店里,他忽然听到有人呻吟,仔细一听又听不见了。他从一间屋子里找到一个生了重病的贫困少年。廖有方问他生了什么病,准备去哪里。青年吃力地说:“我参加几次科举考试未被录取。”然后看着他磕头,过了一会儿又说:“我死后的事只好托付给你了。”廖有方没有回答,想要为他治病,但是不一会儿这个少年就死了。廖有方将自己所骑的马和鞍具一块卖给了村子里有钱的富豪,用所得到的钱将少年安葬了。不知道这个少年的姓名,廖有方感到很遗憾。同是参加科举考试的同路人,却是两种命运,真是令人悲伤。廖有方为这个少年所做的碑文是:“感叹你死的时候两手空空,几年辛辛苦苦参加科举考试却没成名,只见了一面就与你永别,还不知道你的家乡在哪里。”后来廖有方从西蜀回来,经过东川,走到灵龛驿站。驿站的官员将他请到家中。廖有方看到驿站官员妻子穿着白色的丧服,同他一边见面一边哭,表情非常伤心。然后围在他的周围招待他,如同对待自己的至亲。他们留他住了半个月,就连仆人和马匹都吃喂得很好,吃的尽是山珍,极力表达了宾主之间的情意。廖有方不知道这是什么原因,心中非常不安。等到分手的时候,驿站官员的妻子又哭了起来,并且赠送给廖有方一驮子价值千百贯的丝织品。驿站的官员对他说:“你今年春天所安葬的叫做胡绾的秀才,就是我妻子最小的弟弟。”到这时廖有方才知道那个死亡少年的姓名,他也讲了当时安葬少年的情形和怀念的话,但是不肯接受所赠送的物品。驿站的官员和他的妻子坚决请他收下。廖有方又说:“我作为一个男子,明白一些古今做人的简单道理,偶然安葬了一个多次参加科举考试的同路人,不应该接受这样贵重的物品。”说着便催马往前走。驿站的官员也骑着马送他,两个人又经过一个驿站,仍然没有分手。廖有方不拿所赠送的物品,驿站的官员与他最后握手告别,两人各奔东西,赠送的物品竟扔到了野外。乡里掌管教化的乡老将这件事上报给州里,州里又上报给朝廷。文武百官知道了都想结识廖有方,互相介绍引见。第二年,李逢吉主持科举考试廖有方被录取。他改名叫廖有卿,声名传遍了全国,被公认为国家的义士。那个驿站的官员戴克勤,也被宰相发公文推荐提拔为当地的节度使,官升到了极高的位置。从此戴克勤的声名和廖有方的名字传得一样远。