- 读书 >
- 太平广记 - (宋)李昉、扈蒙、徐铉等 >
- 嘲诮 >
- 嘲诮五
陈癞子
唐营丘有豪民姓陈,藏镪钜万,染大风疾,众目之为陈癞子。自奉之道,则不薄矣,然切讳癞字。家人妻孥,或误言者,则必遭怒,或至笞棰。宾客或言所苦减退,则酒食延待,优丰甚至。言增添,则白眼相顾耳。有游客,心利所沾,而不能禁其口,遂谒之。初谓曰:“足下之疾,近日尤减。”陈亦欣然,命酒馔延接,乃赍五缗。客将起,又问之曰:“某疾果退否?”客曰:“此亦添减病。”曰:“何谓也?”客曰:“添者面上添肉渤沤子,减者减却鼻孔。”长揖而去。数日不怿。又每年五月,值生辰,颇有破费。召僧道启斋筵。伶伦百戏毕备。斋罢,伶伦赠钱数万。时有顐者何岸,高不敏见,既去复入,谓曰:“蒙君厚惠,感荷奚言,然某偶忆短李相公诗,落句一联,深叶主人盛德也。”陈曰:“试诵之。”时陈君处于中堂,坐碧纱帏中,左右侍立,执轻篓白帚者数辈。伶伦曰:“诗云:‘三十年来陈癞子,如今始得碧纱幪。’”遭大诟而去。(出《玉堂闲话》)
【译文】
唐朝时营丘有一个姓陈的豪富,家中藏钱万万贯。但头上生了一种叫大风的癞疮,人们都叫他陈癞子。自己的生活享用,是很优裕的,但是切忌一个癞字。家人妻小如有人失言者,一定会遭到怒斥,有人甚至遭到鞭打。宾客中如有人说他所苦恼的地方在减退,便以酒饭款待,酒肴丰盛。如言增添了,则以白眼相看。有一位游客,由于利欲熏心,便去拜访他,但是又不能严格地管住自己的嘴。一开始他对陈说:“你的疮,近来有减。”陈十分高兴,命人以美酒佳肴盛待,并送钱五千。后来这位客人要走了,陈又问他道:“我的疮果然减退了吗?”那客人道:“这也叫添减病。”陈又问道:“是何原因呢?”客人道:“添,就是脸上添肉渤沤子疮;减,有一天会减去鼻子。”说完拱手长揖而去。陈听后好长时间心中不悦。还有每年的五月,遇到他的生日时,也有很大破费。要请僧道来吃启斋筵,歌舞百戏都要齐备。开斋之后,赠送表演的伶人们数万钱。当时有一个爱开玩笑的大个子伶人,看上去很厚道,出去后又返回来,说道:“承蒙你的厚惠,感激之情难以言表,我偶然想起李相公一首诗,那落句的一联是,‘深叶主人励德也’。”陈接着道:“我试着背背看,‘时陈君处于中堂’。”于是他便坐于碧纱围帐之中,左右侍立于两旁,几个人举着个轻篓白帚。这时那个伶人说:“听我赠你一首诗:三十年来陈癞子,如今始得碧纱幪……”他遭到大骂后离去。