- 读书 >
- 太平广记 - (宋)李昉、扈蒙、徐铉等 >
- 鬼 >
- 鬼十二
顾总
梁天监元年,武昌小吏顾,性昏憨,不任事。数为县令鞭朴,尝郁郁怀愤,因逃墟墓之间,彷徨惆怅,不知所适。忽有二黄衣,顾见总曰:”刘君颇忆畴日周旋耶?“总曰:”敝宗乃顾氏,先未曾面清颜,何有周旋之问?“二人曰:”仆王粲、徐干也,足下前生是刘祯,为坤明侍中,以纳赂金,谪为小吏。公当自知矣。然公言辞历历,犹见记事音旨。“因出袖中轴书示之曰:”此君集也,当谛视之。“总试省览。乃了然明悟,便觉文思坌涌。其集人多有本,唯卒后数篇记得。诗一章题云《从驾游幽丽(丽原作厉,据明抄本、陈校本改。)宫,却忆平生西园文会,因寄地文府正郎蔡伯喈》诗曰:”在汉绳纲绪,溟渎多腾湍。煌煌魏英祖,拯溺静波澜。天纪已垂定,邦人亦保完。大开相公府,掇拾尽幽兰。始从众君子,日侍贤王欢。文皇在春宫,蒸孝踰问安。监抚多余暇,园圃恣游观。末臣戴簪笔,翊圣从和銮。月出行殿凉,珍木清露团。天文信辉丽,铿锵振琅干。被命仰为和,顾已试所难。弱质不自持,危脆朽萎残。岂意十余年,陵寝梧楸寒。今来坤明国,再顾簪蝉冠。侍游于离宫,足蹑浮云端。却想西园时,生死暂悲酸。君昔汉公卿,未央冠群贤。倘若念平生,览此同怆然。“其余七篇,传者失本。王粲谓总曰:”吾本短小,无何娶乐进女。女似其父,短小尤甚。自别君后,改娶刘荆州女,寻生一子。荆州与字翁奴,今年十八,长七尺三寸。所恨未得参丈人也。当渠年十一,与予同览镜。予谓之曰:‘汝首魁梧于予。’渠立应予曰:‘防风骨节专车,不如白起头小而锐。’予又谓曰:‘汝长大当为将。’又应予曰:‘仲尼三尺童子,羞言霸道。况承大人严训,敢措意于斫刺乎。’予知其了了过人矣。不知足下生来,有郎娘否?“良久沈思,稍如相识,因曰:”二君既是总友人,何计可脱小吏之厄?“徐干曰:”君但执前集,诉于县宰则脱矣。“总又问:”坤明是何国?“干曰:”魏武开国邺地也。公昔为其国侍中,遽忘耶?“公在坤明家累,悉无恙。贤小娇羞娘,有一篇《奉忆》,昨者已诵似丈人矣。诗曰:‘忆爷爷,抛女不归家。不作侍中为小吏,就他辛苦弃荣华。愿爷相念早相见,与儿买李市甘瓜。’”诵讫,总不觉涕泗交下,因为一章《寄娇羞娘》云:“忆儿貌。念儿心。望儿不见泪沾襟,时移世异难相见。弃谢此生当重寻。”既而王粲、徐干与总殷勤叙别,乃遗刘桢集五卷。见县令,具陈其事。令见桢集后诗,惊曰:“不可使刘公干为小吏。”既解遣,以宾礼侍之。后不知总所在,集亦寻失。时人勖子弟,皆曰:“死刘桢犹庇得生顾总,可不修进哉。”(出《玄怪录》)
【译文】
梁天监元年,武昌小吏顾总性情昏怡憨厚,不能担事,曾多次被县令鞭打。常常心情抑郁,满怀愤怒。因而逃避到坟墓之地,彷徨惆怅,不知去哪里。忽然有二个黄衣人拜见顾总,说:“刘君很想念我们昔日的来往吧?”顾总说:“我宗姓是顾氏。以前未曾见过面,怎么会有来往呢?”二人说:“我们是王粲、徐干。你前生是刘桢。是坤明侍中。因收受赂金而贬为小吏。你应该自己知道啊?但你言辞严肃,还是看下记室的文辞吧!”就从袖中拿出轴书给他看,说:“这是你的文集,应该仔细看看它。”顾总验看,才了然明悟,就觉文思一起涌出。那本集子人们多有传本,只佚失了最后几篇。记得有诗一章,题目是:《从驾游幽丽宫,却忆平生西园文会,因寄地文府正郎蔡伯喈》。诗曰:“在汉绳纲绪,溟渎多腾湍。煌煌魏英祖,拯溺静波澜。天纪已垂定,邦人亦保完。大开相公府,掇拾尽幽兰。始从众君子,日侍贤王欢。文皇在春宫,蒸孝踰问安。监抚多余暇,园圃恣游观。末臣戴簪笔,翊圣从和銮。月出行殿凉,珍木清露团。天文信辉丽,铿锵振琅干。被命仰为和,顾已试所难。弱质不自持,危脆朽萎残。岂意十余年,陵寝梧楸寒。今来坤明国,再顾簪蝉冠。侍游于离宫,足蹑浮云端。却想西园时,生死暂悲酸。君昔汉公卿,未央冠群贤。倘若念平生,览此同怆然。”剩余七篇,传下来的失了原样。王粲对顾总说:“我生来矮小,没办法娶了乐进的女儿。女儿象她父亲,矮小尤其厉害。自与你分别以后,改娶刘荆州的女儿。不久就生了一个儿子。刘荆州起名叫翁奴,今年十八岁,身长七尺三寸。遗憾的是未能参拜您。当他十一岁的时候,和我一起照镜子,我对他说:‘你的脑袋比我大。’他立刻回答我说:‘防风氏骨节满车,不如白起的头小而精明。’我又对他说:‘你长大应该当将军。’他又回答我说:‘仲尼是三尺孩童的时候,就耻于谈及霸道,况且我承蒙大人严训,怎敢执意于砍砍杀杀呢?’我知道他聪明过人。不知你有生以来有没有郎娘?”沉默很久,好象稍稍熟悉了。顾总就问:“二位先生既然是顾总的朋友,有什么办法可以解脱我当小吏的厄运呢?”徐干说:“你只要拿着以前的文集向县宰说明,就解脱了。”顾总又问:“坤明是什么国家?”徐干说:“是魏武帝开国时的邺地。你以前是那个国家的侍中,竟然忘了吗?你在坤明的家小都没有祸患。贤小娇羞娘,有一篇《奉忆》之作,以前吟诵得如同老者。诗曰:‘忆爷爷,抛女不归家,不作诗侍为小吏,就他辛苦弃荣华。愿爷相念早相见,与儿买李市甘瓜。’”朗诵完毕,顾总不觉涕泪交流,就写给娇羞娘一首诗。诗云:忆儿貌,念儿心,不见泪沾襟。时移世异难相见,弃谢此生当重寻。“接着王粲、徐干与顾总殷勤话别,赠送刘桢文集五卷。顾总面见县令,具体陈述了这件事。县令见到刘桢文集后面的诗,惊叹道:”不能让刘公干为小吏。“马上解除了差遣,以宾客的礼节对侍他。后来不知道顾总在什么地方。文集不久也消失了。当时人们勉励后辈都说:”死去的刘桢还能庇护活着的顾总,难道可以不求上进吗?