- 读书 >
- 中国的智慧 - 林语堂 >
- 第四部分 中国人生活随笔 >
- 中国故事
中国的灰姑娘
这是世上最早为人所知的灰姑娘的故事。灰姑娘是世界最为流传的民间故事之一,学者们收集了数百个版本,并进行了研究和对比。443但是,R.D.杰姆逊教授——远东地区这一话题的权威,关于这一话题,他友善地与我进行了通信——认为,“它(指这儿的版本)把德佩勒斯的西方最早版本444提前了约七百年。”原文出自《酉阳杂俎》,该书是一本志怪小说,作者段成式卒于公元863年。故事是他家中的老仆人讲给他听的,老仆人老家在广西的邕州(现在的南宁),是那个地区的穴居人。作者身为宰相之子,又是学者。书中有好几处,他把中国民间故事追溯到佛经经典中,因为九世纪时,佛教超自然故事在中国已经非常著名和流行。但是,据说这个故事最早来自口头传说。有非常有名的暹罗版灰姑娘故事,南宁与东南亚距离非常近。询问杰姆逊教授这本书是否来自印度时,他说:“就我手头的证据而言,最古老的印刷版本是中文版。我们对于人类想象的过程知之太少了,在亚洲民间故事地图上尚有太多地方完全是尚未开垦的处女地。因此,在我看来,还需要太多的思考。”这个中文版本最令人注目之处是,其中既有斯拉夫传统的内容,也有德国传统的内容,前者中动物朋友是一个重要特点,而后者在舞会上丢掉水晶鞋是一个重要特点。凶狠的继母和异父母妹妹在两个传统中都是一样的。
南人祖传,秦445汉前有洞主吴氏,土人呼为吴洞。娶两妻,一妻卒,有女名叶限。少慧,善淘金,父爱之。末岁父卒,为后母所苦,常令樵险汲深。
时尝得一鳞,二寸余,赤鳍金目,遂潜养于盆水。日日长,易数器,大不能受,乃投于后池中。女所得余食,辄沉以食之。女至池,鱼必露首枕岸。他人至,不复出。
其母知之,每伺之,鱼未尝见也。因诈女曰:“尔无劳乎?吾为尔新其褥。”乃易其弊衣。后令汲于他泉,计里数里也。母徐衣其女衣,袖利刃,行向池呼鱼,鱼即出首,因斫杀之。鱼已长丈余,膳其肉,味倍常鱼,藏其骨于郁栖之下。
逾日,女至向池,不复见鱼矣,乃哭于野。忽有人被发粗衣,自天而降,慰女曰:“尔无哭,尔母杀尔鱼矣!骨在粪下。尔归,可取鱼骨藏于室,所须,第祈之,当随尔也。”女用其言,金玑衣食,随欲而具。
及洞节,母往,令女守庭果。女伺母行远,亦往,衣翠纺上衣,蹑金履。母所生女认之,谓母曰:“此甚似姊也。”母亦疑之。女觉,遽反,遂遗一只履,为洞人所得。
母归,但见女抱庭树眠,亦不之虑。
其洞邻海岛,岛中有国名陀汗,兵强,王数十岛,水界数千里。洞人遂货其履于陀汗国。国主得之,命其左右履之,足小者履减一寸。乃令一国妇人履之,竟无一称者。其轻如毛,履石无声。
陀汗王意其洞人以非道得之,遂禁锢而拷掠之,竟不知所从来。乃以是履弃之于道旁,即遍历人家捕之,若有女履者,捕之以告。陀汗王怪之。乃搜其室,得叶限,令履之而信。叶限因衣翠纺衣,蹑履而进,色若天人也。始具事于王,载鱼骨与叶限俱还国。
其母及女即为飞石击死。洞人哀之,埋于石坑,名曰“懊女冢”。
[《酉阳杂俎》,九世纪]