- 读书 >
- 中国的智慧 - 林语堂 >
- 第二部分 中国民主文献 >
- 《尚书》181
泰誓
泰誓上
唯十有三年257春,大会于孟津。王曰:“嗟!我友邦冢君,越我御事庶士,明听誓。唯天地万物父母258,唯人万物之灵。亶聪明作元后,元后作民父母259。今商王受260弗敬上天,降灾下民,沉湎冒色,敢行暴虐,罪人以族,官人以世。唯宫室、台榭、陂池、侈服,以残害于尔万姓。焚炙忠良,刳剔孕妇。”
“皇天震怒,命我文考肃将天威,大勋未集。肆予小子发,从尔友邦冢君观政于商,唯受罔有悛心,乃夷居,弗事上帝神衹,遗厥先宗庙弗祀,牺牲粢盛,既于凶盗。乃曰:‘吾有民有命!’罔惩其侮。天佑下民,作之君,作之师,唯其克相上帝,宠绥四方。有罪无罪,予曷敢有越厥志?261同力度德,同德度义。受有臣亿万,唯亿万心;予有臣三千,唯一心。262商罪贯盈,天命诛之;予弗顺天,厥罪唯钧。予小子夙夜祗惧。受命文考,类于上帝,宜于冢土,以尔有众,厎天之罚。天矜于民,民之所欲,天必从之。263尔尚弼予一人,永清四海。时哉,弗可失!”
泰誓中
唯戊午,王次于河朔,群后以师毕会。王乃徇师而誓,曰:“呜呼!西土有众,咸听朕言。我闻吉人为善,唯日不足;凶人为不善,亦唯日不足。264今商王受力行无度,播弃犂老,昵比罪人,淫酗肆虐。臣下化之,朋家作仇,胁权相灭。无辜吁天,秽德彰闻。唯天惠民,唯辟奉天。有夏桀265弗克若天,流毒下国。天乃佑命成汤,降黜夏命。唯受罪浮于桀,剥丧元良,贼虐谏辅,谓己有天命,谓敬不足行,谓祭无益,谓暴无伤。厥鉴唯不远,在彼夏王。”
“天其以予乂民,朕梦协朕卜,袭于休祥,戎商必克。受有亿兆夷人,离心离德;予有乱臣十人,同心同德。266虽有周亲,不如仁人。267天视自我民视,天听自我民听。268百姓有过,在予一人,今朕必往。我武唯扬,侵于之疆,取彼凶残;我伐用张,于汤有光!勖哉夫子!罔或无畏,宁执非敌。百姓檩檩,若崩厥角。呜呼!乃一德一心,立定厥功,唯克永世。”
泰誓下
时厥明269,王乃大巡六师,明誓众士。王曰:“呜呼!我西土君子。天有显道,厥类唯彰。今商王受狎侮五常,荒怠弗敬,自绝于天,结怨于民。斮断朝涉之胫,剖贤人之心,作威杀戮,毒庯四海。崇信奸回,放黯师保,屏弃典刑,囚奴正士。郊社不修,宗庙不享,作奇技淫巧以悦妇人。上帝弗顺,祝降时丧。尔其孜孜奉予一人,恭行天罚!古人有言曰:‘抚我则后,虐我则雠。’270独夫受洪唯作威,乃汝世雠。树德务滋,除恶务本。271肆予小子诞以尔众士,殄歼乃雠。尔众士其尚迪果毅以登乃辟!功多有厚赏,不迪有显戮。”
“呜呼!唯我文考若日月之照临,光于四方,显于西土。唯我”
“有周诞受多方。予克受,非予武,唯朕文考无罪;受克予,非朕文考有罪,唯予小子无良。”
[《周书》(一),古文《尚书》]272