思贤顿
0字 下载全书
思贤顿①
内殿张弦管,中原绝鼓鼙。舞成青海马② ,斗杀汝南鸡③ 。不见华胥梦④ ,空闻下蔡迷⑤ 。宸襟他日泪⑥ ,薄暮望贤西⑦ 。
【题解】
首二句谓玄宗以为承平日久,天下无事,可以尽情享乐。三四句谓玄宗舞马斗鸡,不理朝政。五六句谓玄宗不思天下大治、长治久安之计,却荒于美色,宠幸贵妃。末二句谓玄宗追怀往事,不觉泪下,暮宿望贤驿,神情黯然。天宝十五年六月,安禄山攻破潼关,玄宗逃往成都,十二月还京。本诗讽刺玄宗荒淫腐败,不理朝政,大祸临头,仓皇出奔,暮宿西驿,有泪如倾。
【注释】
①思贤顿:即望贤驿,在咸阳东数里,止宿曰顿,止宿之所亦曰顿。天宝十五载六月十三日,玄宗至咸阳望贤驿止宿,地方官吏骇散,无复供给。玄宗只得憩于宫门之树下。
②内殿:指宫中。张弦管:奏乐。鼙:战鼓。
③青海马:产于青海湖的千里马。《唐书·乐志》:“玄宗尝以马百匹,盛饰分左右,施三重榻,舞倾杯乐数十曲。每千秋节,舞于勤政楼下。”
④汝南鸡:汝南产长鸣鸡,此指名贵斗鸡。
⑤华胥梦:《列子·黄帝》:“(黄帝)昼寝而梦游于华胥氏之国……其国无帅长,自然而已。其民无嗜欲,自然而已。不知乐生,不知恶死,故无夭殇。不知亲己,不知疏物,故无爱憎。不知背逆,不知向顺,故无利害。”黄帝梦醒后,怡然自得,过了二十八年,天下大治,几乎同华胥国一样。
⑥下蔡迷:宋玉《登徒子好色赋》:“嫣然一笑,惑阳城,迷下蔡。”宋玉说东家之子(邻居的少女)美色无比,胜过阳城、下蔡的美人。
⑦宸襟:帝王的衣襟。他日:昔时。
⑧望贤:望贤驿。《幸蜀记》:“明皇憩望贤宫树下,怫然若有弃海内之意;高力士觉之,遂抱上足,呜咽开喻,上乃止。”《天宝乱离记》:“至望贤宫,迨曛黑,百姓稍稍来,乃得麦饭。”