曼倩辞
0字 下载全书
曼倩辞①
十八年来堕世间② ,瑶池归梦碧桃闲③ 。如何汉殿穿针夜④ ,又向窗中觑阿环⑤ ?
【题解】
诗人以东方曼倩自喻,以碧桃喻女冠。前二句谓己本是神仙中人,长久沦落人间,玉阳学道与女冠相恋之旧梦久已断绝。后二句谓不意在七夕之夜又得与伊人久别重逢,亦如当初向窗中窥望其人一样激动不已。末句合用东方朔窃从朱鸟牖中窥西王母事及阿环拜见西王母事,诗人想象东方朔既窥西王母,则并窥阿环也。
【注释】
①《汉书·东方朔传》:“东方朔,字曼倩,平原厌次人。”东方朔是西汉文学家,武帝时为太中大夫,性诙谐滑稽,善辞赋,《答客难》较为有名。
②《仙吏传·东方朔传》:“朔未死时,谓同舍郎曰:‘天下人无能知朔,知朔者惟太王公耳。’朔卒后,武帝得此语,即召太王公问之曰:‘尔知东方朔乎?’公曰:‘不知。’‘公何所能?’曰:‘颇善星历。’帝问诸星皆具在否?曰:‘诸星具在,独不见岁星十八年,今复见耳。’帝仰天叹曰:‘东方朔生在朕旁十八年,而不知是岁星哉!’惨然不乐。”
③“瑶池”句:古代神话中西王母所居。
④《西京杂记》:“汉彩女尝以七月七日穿七孔针于开襟楼。”
⑤觑:窥望。阿环:上元夫人小字。《汉武内传》:“七月七日,西王母降于宫中,遣侍女郭密香与上元夫人相问,上元夫人又遣一侍女答问,曰:‘阿环再拜,上问起居。’俄而夫人至,年可二十余,天姿精耀,灵眸绝朗,向王母拜,王母呼同坐北向。母敕帝曰:‘此真元之母,尊贵之神,汝当起拜。’帝拜问寒温,还坐。”