宿晋昌亭闻惊禽
0字 下载全书
宿晋昌亭闻惊禽①
羁绪鳏鳏夜景侵② ,高窗不掩见惊禽。飞来曲渚烟方合,过尽南塘树更深③ 。胡马嘶和榆塞笛④ ,楚猿吟断橘村砧⑤ 。失群挂木知何限⑥ ,远隔天涯共此心。
【题解】
首联谓羁人入夜愁悒不眠,偶闻惊起之禽,知是失群之羽。颔联谓惊禽飞来曲渚,暮云方合,来不知其所自来也;过尽南塘,林木深深,去不知其所从去也。颈联谓天下之不堪闻者,不独惊禽,若胡地失群之马,塞上征夫之笛,三峡猿鸣,橘村思妇捣衣之砧声,皆不忍闻也。此以己悲推及天下一切不幸者之悲。末联谓失群者、挂木者,何其多也;即使远隔天涯,亦同病相怜也。黄侃曰:“此诗以惊禽兴起己之离绪,以胡马、楚猿陪衬惊禽,通体惟羁绪一句,自道本怀耳。”
【注释】
①晋昌亭:亭在长安城东街进昌坊。进亦作晋。
②羁绪:寄居异地,旅途飘泊之愁绪。义山暂居晋昌里,即将远行也。鳏鳏:张目不寐也。鱼目恒不闭,因谓愁悒而张目不寐曰鳏鳏。
③曲渚、南塘:曲渚即曲江池。南塘即慈恩寺南池,在晋昌坊。
④榆塞:榆林塞,也用为边塞的通称。《汉书·韩安国传》:“累石为城,树榆为塞。”塞上种榆树也。
⑤橘村:泛指南方种橘之乡,不必确指橘洲。
⑥失群挂木:苏武诗:“胡马失其群,思心常依依。”《本草》:“猿居多在林木。”