赠赵协律皙
赠赵协律皙①
大和八年
俱识孙公与谢公② ,二年歌哭处还同③ 。已叨邹马声华末④ ,更共刘卢族望通⑤ 。南省恩深宾馆在⑥ ,东山事往妓楼空⑦ 。不堪岁暮相逢地,我欲西征君又东⑧ 。
【题解】
首联谓己与赵曾同在令狐楚和崔戎幕府任职,同乐亦同悲也。颔联谓己附赵之骥尾,且与赵有亲戚关系。颈联谓两人同出令狐门下,曾受其恩,如今徒存宾馆;崔戎已谢世,往事皆空。末联谓岁暮相逢,往事不堪回首;握手言别,各奔东西。赠别之作,情真意切,辞虽浅近,况味悲凉。
【注释】
①协律:协律郎,掌管音乐的官,正八品上,属太常寺。据《旧唐书·王质传》,王质于大和八年任宣州刺史,辟赵皙为从事。本篇是送别之作。
②孙公:指孙绰。绰字兴公,东晋时官永嘉太守,迁散骑常侍、廷尉卿,博学善属文,为当时文士之冠。谢公:谢安,字安石,东晋时进拜太保,赠太傅。此以孙、谢指令狐楚和崔戎,李义山与赵皙曾同居二人幕府。
③歌哭:《史记·刺客列传》:“荆轲嗜酒,日与狗屠及高渐离饮于燕市,酒酣以往,高渐离击筑,荆轲和而歌于市中,相乐也;已而相泣,旁若无人者。”
④叨:叨附。谦词。邹马:邹阳、司马相如。都是梁孝王(刘武)门客,西汉文学家。声华:声誉。此以邹马比赵皙,自谦叨附其后。
⑤原注:“愚与赵俱出今吏部相公门下,又同为故尚书安平公所知,复皆是安平公表侄。”刘卢:刘琨、卢谌。刘琨是西晋将领,诗人;卢谌是东晋文学家,曾为刘琨的司空主簿。琨妻是卢谌的姨母,卢谌妹嫁给琨弟。族望:指封建社会的名门大族。通:通亲。
⑥南省:尚书省,在大明宫之南,故称南省。令狐楚当时为检校右仆射兼吏部尚书,所以用“南省”称呼他。宾馆:客舍。孟子游于齐,齐王欲就孟子之馆相见。事见《孟子·公孙丑》赵岐注。又《文心雕龙·时序》:“孟轲宾馆,荀卿宰邑。”
⑦东山:在浙江上虞县西南。谢安未仕之前,隐居东山,每游赏,必携妓以从。此指崔戎已故,旧事皆空。
⑧西征:西往京城。东:东往宣州幕府。