代越公房妓嘲徐公主
0字 下载全书
代越公房妓嘲徐公主①
笑啼俱不敢,几欲是吞声。遽遣离琴怨,都由半镜明。应防啼与笑,微露浅深情。
【题解】
本篇与下一篇《代贵公主》所写的是同一件事,一嘲一答,表现一位贵家姬妾于新故去就之际,笑啼俱不敢,两下里做人难的矛盾心理。首二句以越公房妓嘲讪徐公主的口吻谓公主不敢因破镜重圆而笑,亦不敢因辞别越公而泣,于新官旧官俱不敢得罪,只好吞声无言。三四句谓公主本有离别旧官的哀怨,可是不敢表露,怕新官不满意,故遽遣其与旧官之恩情,这其中的奥秘只有半镜最明白,最了解此中真意。末谓公主应紧防真情外露,无论对旧官之深情,还是对新官之浅意,微露即可,不可明示也。
【注释】
①徐公主:南朝陈太子舍人徐德言之妻,后主叔宝之妹。朱注引《古今诗话》:“陈太子舍人徐德言尚乐昌公主。陈政衰,德言谓主曰:‘以君子之才容,国亡必入豪家。傥情缘未断,犹期再见。’乃破一镜,人执其半,约他日以正月望日卖于都市。及陈亡,主果归杨素。德言访于都市,有苍头卖半镜者,高大其价。德言引至旅邸,言其故,出半镜以合之,仍题诗曰:‘镜与人俱去,镜归人未归。无复嫦娥影,空留明月辉。’主得诗,悲泣不食。素知之,召德言至,还其妻,因命主赋诗,口占曰:‘今日何迁次,新官对旧官。笑啼俱不敢,方信作人难。’”越公:杨素,隋大臣,字处道,弘农华阴(今属陕西)人。隋文帝灭陈时,他率水军从三峡东下,因功封越国公。后官至司徒,封楚国公。