骊山有感
0字 下载全书
骊岫飞泉泛暖香① ,九龙呵护玉莲房② 。平明每幸长生殿③ ,不从金舆唯寿王④ 。
【题解】
本篇讽刺唐明皇宠爱杨贵妃,纳其子瑁已聘之人,不以为耻,丑遗后代也。首句写骊山下华清池之宏丽温馨,次句写玄宗溺爱贵妃之艳色。三四句谓每值平明时,玄宗与贵妃幸长生殿,诸王皆从之,独寿王不从,是寿王知耻,而玄宗不知耻也。
【注释】
①骊岫:骊山。飞泉:指温泉。见《过华清内厩门》注。
②呵护:呵禁守护。莲房:莲蓬。因各孔分隔如房,故名。《明皇杂录》:“玄宗幸华清宫,新广汤池,制作宏丽,安禄山于范阳以白玉石为鱼龙凫雁,仍为石梁及石莲花以献,雕镌巧妙,殆非人工。上大悦,命陈于汤中,又以石梁横亘汤上,而莲花才出于水际。”唐郑螞《津阳门诗》:“暖山度腊东风微,宫娃赐浴长汤池。刻成玉莲喷香液,漱回烟浪深逶迤。”注:“内除供奉两汤池外,更有汤池十六所,而长汤每赐诸嫔御,其修广与诸汤不侔,甃以文瑶 石,中央有玉莲奉汤泉,喷以成池。”
③长生殿:唐华清宫殿名。《长安志》:“天宝六载改温泉为华清宫,殿曰九龙,以待上浴,曰飞霜,以奉御寝,曰长生,以备斋祀。”《津阳门诗》注:“长生殿,斋殿也。有事于朝元阁,即御长生殿以沐浴。”又云:“飞霜殿即寝殿,而白傅《长恨歌》以长生为寝殿,殊误矣。”
④金舆:皇帝的车驾。寿王:李瑁,明皇第十八子,母武惠妃。开元十三年一月封寿王。杨贵妃始为寿王妃,天宝四载八月,册为贵妃。杨玉环为寿王妃,从寿邸度为女道士,然后入宫。