过姚孝子庐偶书
0字 下载全书
过姚孝子庐偶书①
拱木临周道② ,荒庐积古苔。鱼因感姜出③ ,鹤为吊陶来④ 。两鬓蓬常乱,双眸血不开⑤ 。圣朝敦尔类⑥ ,非独路人哀。
【题解】
冯浩曰:“义山丧母未久,故触绪成篇。”首联谓姚孝子庐前之树早已长成参天大树,此荒庐也久已长满苍苔。颔联谓孝子当年事迹感人至深,可以与姜诗、陶侃相比。颈联想象孝子哀毁骨立、蓬头泣血之状。末谓朝廷旌表其事,非独路人为其悲哀也。
【注释】
①姚孝子:姚栖筠,唐永乐县人,三岁时,其父代兄戍边,遂战没。其后,母再嫁,由伯母抚养,伯母死,栖筠葬之,又招魂葬父,庐于墓侧,终身哀慕不衰。河中尹浑城上奏其事,诏加优赐,旌表其闾。
②拱木:大树。《左传》僖公三十三年:“尔墓之木拱矣。”拱:两手合抱。周道:大道。
③《华阳国志》:“姜诗事母至孝,妻庞氏奉顺尤笃。姑嗜鱼鲙,又不能独食,夫妇尝力作供鲙,呼邻母共之。舍侧忽有涌泉,每旦辄出双鲤鱼,常以供母膳。”
④《晋书》:“陶侃丁母艰,在墓下,忽有二客来吊,不哭而退,仪服鲜洁,知非常人。随而看之,但见双鹤飞而冲天。”
⑤血不开:泣血而不能睁眼。
⑥敦:勉励。尔类:汝等孝子。《毛诗·大雅·既醉》:“孝子不匮,永锡尔类。”