蝉
0字 下载全书
本以高难饱① ,徒劳恨费声。五更疏欲断,一树碧无情。薄宦梗犹泛② ,故园芜已平③ 。烦君最相警④ ,我亦举家清。
【题解】
首联谓蝉因高洁而食不果腹,悲鸣传恨,徒费其声也。次联谓蝉一夜哀鸣不息,至五更鸣声渐稀,几欲断绝,然而所栖之碧树竟似漠然无闻,何其无情也。三联谓己官职卑微而且飘浮不定,故园荒芜,蔓草与禾稼齐平。末谓听蝉鸣如好友对我提醒,我亦举家清贫也。通篇以蝉自喻,有神无迹,颇难征实,堪称绝唱。
【注释】
①《吴越春秋》:“秋蝉登高树,饮清露,随风妫挠,长吟悲鸣。”《史记·屈原贾生列传》:“蝉蜕秽浊之中,浮游尘埃之外。”
②薄宦:官职低微。梗:草木的直茎。梗泛:《战国策·齐策》:“土偶曰:‘吾西岸之土也,土则复西岸耳。今子,东国之桃梗也,刻削子以为人,降雨下,淄水至,流子而去,则子漂漂者将何如耳?’”后因以梗泛指飘泊无定之意。
③陶渊明《归去来兮辞》:“田园将芜胡不归?”
④君:指蝉。