魏侯第东北楼堂,郢叔言别,聊用书所见成篇
魏侯第东北楼堂,郢叔言别,聊用书所见成篇①
暗楼连夜阁,不拟为黄昏② 。未必断别泪,何曾妨梦魂。疑穿花逶迤③ ,渐近火温黁④ 。海底翻无水⑤ ,仙家却有村。锁香金屈戌⑥ ,殢酒玉昆仑⑦ 。羽白风交扇,冰清月印盆。旧欢尘自积,新岁电犹奔⑧ 。霞绮空留段⑨ ,云峰不带根⑩ 。念君千里舸(11) ,江草漏灯痕。
【题解】
本篇写诗人亲见郢叔于妓楼与所欢宴别情景。首四句谓楼堂深邃昏暗,但不能阻隔离情,亦未能妨碍梦魂相会也。“疑穿”四句谓楼堂绮丽,仿佛穿过曲折之花径,渐近薰香之内室,如入三山仙境。“锁香”四句谓室内香气馥郁,饮酒方酣,且挥扇、设冰解暑。“旧欢”四句谓郢叔与所欢别后,旧事转瞬已为陈迹,新岁又飞奔而来,昔时之风流韵事惟留一段霞绮、一截云峰而已。末二句想象郢叔千里孤舟,见江草之清露也会联想到灯烛之泪痕(暗指伊人之泪痕)而黯然伤神。结句巧妙新奇。
【注释】
①冯注:“岑参《送魏四落第还都诗》:‘长安柳枝春欲来,洛阳梨花在前开。魏侯池馆今尚在,犹有太师歌舞台。’似其迹在东都。此篇结句似洛下水程,疑可前后相证,而难详考也。郢叔岂李郢欤?”魏侯第宅当是洛阳地名。郢叔:未详,可能是李郢,见《汴上送李郢之苏州》注。言别:妓席言别。书所见:书席间所见情景也。
②冯注:“似言昼亦昏暗,不拟至晚始为黄昏也。”
③逶迤:曲折蜿蜒。逶迤,音委以。
④黁(nún):香气。
⑤《史记·封禅书》:“自威、宣、燕昭使人入海求蓬莱、方丈、瀛洲。此三神山者,其传在渤海中,去人不远;患且至,则船风引而去。盖尝有至者,诸仙人及不死之药皆在焉。其物禽兽尽白,而黄金白银为宫阙。未至,望之如云;及到,三神山反居水下。”
⑥屈戌:门窗上的环纽,搭扣。
⑦殢(tì):《玉篇》:“殢,极困也。”殢酒:病酒,困酒。辛弃疾《木兰花慢·滁州送范侔》:“长安故人问我,道愁肠殢酒只依然。”玉昆仑:酒器。唐人小说多称奴子为昆仑,玉昆仑乃玉刻人形做酒具。
⑧《淮南子·览冥训》:“日行月动,星耀而玄运,电奔而鬼腾。”
⑨谢朓《晚登三山还望京邑》:“余霞散成绮,澄江静如练。”
⑩云峰:云若山峰。根:云根,谓山石。见《赠刘司户蕡》注。
(11)舸:大船。